Zij-instromen in het onderwijs: Michelle Bosch geeft inzicht en tips

24-09-2025

Een nieuwe stap zetten richting het leraarschap roept vaak veel vragen op. Hoe werkt zo’n traject precies, welke routes zijn er en waar moet je rekening mee houden? Michelle Bosch, procescoördinator LLO (LevenLangOntwikkelen) bij Hogeschool Windesheim, begeleidt dagelijks mensen die de overstap naar het onderwijs overwegen.

Vanuit die rol hebben wij binnen VOTA ook regelmatig contact met haar en informeert zij onze oriëntatietraject kandidaten over het geschiktheidsonderzoek dat voorafgaat aan een zij-instroom in beroep traject.

Wij spraken haar over de mogelijkheden, verschillen en praktische tips voor iedereen die de overstap naar het onderwijs overweegt.

Kun je een aantal belangrijke verschillen tussen zij-instromen benoemen?

• Zij-instromer in beroep kun je worden als de vooropleiding die je hebt gedaan voldoende aansluit bij het vak waarvoor jij de bevoegdheid wenst te behalen. Je bent bijvoorbeeld verpleegkundige en wil nu docent Gezondheidszorg & Welzijn worden.
• We kennen ook nog zij-instromers 2e bevoegdheid, dat zijn mensen die al in het bezit zijn van een afgeronde lerarenopleiding. Je hebt bijvoorbeeld al een bevoegdheid als docent natuurkunde, maar je wil nu ook een bevoegdheid wiskunde halen. Of je bent al basisschoolleraar, maar wil nu docent Nederlands worden.
• Deeltijdstudent: iemand die als second career teacher vanuit een andere werkveld via een deeltijdstudie zijn/haar bevoegdheid gaat halen en daarna (of ten tijde van) in het onderwijs gaat werken.

Wat zijn vereisten om te kunnen worden toegelaten tot een zij-instroom in beroep traject binnen Windesheim?

Een afgeronde HBO-bachelor met verwantschap, het liefst al wat vlieguren in het onderwijs en een baan in het onderwijs waarbij je minimaal 8 uur per week lesgeeft in het vak waarvoor de lesbevoegdheid gehaald gaat worden. Voor een aantal technische vakken geldt dat een afgeronde MBO 4 opleiding ook voldoende is.

Uit welke onderdelen bestaat een geschiktheidsonderzoek?

Je maakt een startportfolio met jouw ervaringen, kennis en vaardigheden over het schoolvak dat je geeft waarbij een portfoliobegeleider vanuit Windesheim je ondersteunt. Aansluitend volgt een geschiktheidsonderzoek, waarbij twee assessoren op locatie komen voor zowel een lesbezoek als een criteriumgericht interview over de les en over het portfolio.

Moet ik een baan hebben als ik wil zij-instromen in beroep?

Ja, anders kun je niet gaan starten met de scholing.

Hoeveel tijd moet ik gemiddeld incalculeren voor studie als ik ga zij-instromen in beroep?

Gedurende twee jaar ben je één dag in de week bezig met je verdiepen en bekwamen in de geadviseerde scholingsthema’s. Daarnaast ga je het geleerde meteen in de praktijk brengen en daar verslag van doen.

Kun je iets vertellen over het verschil tussen een PDG-traject en een route binnen de 2e graads lerarenopleiding?

Het grote verschil is dat je bij het PDG-traject een benoembaarheid haalt voor alleen het MBO en met een 2e graads lesbevoegdheid in het vmbo, het voortgezet speciaal onderwijs, praktijkonderwijs, de onderbouw van havo en vwo en het mbo.

Voor welke vakgebieden is het vooral nodig om zij-instromers te vinden gezien het lerarentekort?

Landelijk gezien is dat op dit moment voor Wiskunde en Nederlands.

Als ik meer wil weten over deze route, met wie kan ik dan contact opnemen?

Hiervoor kun je contact opnemen met de mailbox [email protected]. Wij kijken graag met je mee welke mogelijkheden er voor je zijn.

Hoe zit het met financiering van mijn opleiding bij een zij-instroom in beroep traject?

Voor zij-instromers geldt dat het schoolbestuur een subsidie kan aanvragen, de zij-instroom subsidie. Dit is een financiële bijdrage van € 25.000 per zij-instromer. Je hebt geen recht op deze subsidie als je in de 2 jaar voorafgaand aan dit traject hebt ingeschreven gestaan als student bij een andere lerarenopleiding en deze studie niet succesvol hebt afgerond. Bij succesvolle afronding van deze opleiding heb je wél recht op de subsidie.

Heb je praktische tips of ervaringen van andere zij-instromers die helpend kunnen zijn?

Oriënteer je goed of dit traject mogelijk voor je is, de juiste route is en of jouw privésituatie ook stabiel genoeg is zodat jij jouw volledige aandacht op de studie kunt richten.

Foto: Michelle Bosch, procescoördinator LLO (LevenLangOntwikkelen) bij Hogeschool Windesheim

Wil jij ook de overstap maken naar het onderwijs? Kijk voor meer info op: vota.nl/ik-wil-overstappen-naar-het-onderwijs